Gần đây, các cuộc thảo luận về stablecoin lại trở nên sôi động, với nhiều luận điệu cực đoan: có người nói "là một trò lừa đảo Ponzi sớm muộn cũng sẽ vỡ", có người nói "quy mô lớn như vậy rủi ro gần như bằng không". Nhưng cả hai nhận định này đều chưa đúng trọng tâm.

Thực tế là gì? Rủi ro của stablecoin không nằm ở việc tài khoản có tiền hay không, mà ở chỗ bạn có thể rút ra một cách suôn sẻ trong thời điểm khẩn cấp hay không. Đó mới là điểm cốt lõi.

Nhiều người nghĩ rằng stablecoin giống như "đô la kỹ thuật số", nhưng tỉnh lại đi, bạn hoàn toàn không phải là khách hàng trực tiếp của nhà phát hành. Phần lớn người giữ coin không có quyền đổi thưởng 1:1 thực sự. Nói rõ ra, thứ giữ cho giá ổn định là gì? Thanh khoản của sàn giao dịch, báo giá của nhà tạo lập thị trường, và các nhà arbitrage thao tác qua lại. Nói theo cách khác — miễn là thị trường tin rằng có người khác có thể đổi ra, thì giá vẫn ổn định. Đây là sự ổn định tâm lý, chứ không phải là bảo đảm pháp lý.

Về dự trữ gồm Bitcoin, vàng, cho vay bảo đảm, hướng đi không sai, nhưng nhiều người nói quá cảm tính. Cách khách quan hơn là như thế này: lợi nhuận trong thời tăng giá đều rơi vào túi nhà phát hành, còn rủi ro trong thời giảm giá thì tất cả người giữ coin cùng gánh, dựa vào một lớp dự trữ vượt mức không quá dày để chống đỡ. Đây không phải là "đòn bẩy đánh cược thị trường", mà là cấu trúc trung gian tài chính tiêu chuẩn. Vấn đề thực sự không nằm ở việc trong danh mục tài sản có những loại rủi ro hay không, mà ở khả năng thanh khoản nhanh trong thời điểm áp lực, và quy định có minh bạch hay không.

Vậy stablecoin thực sự sợ điều gì? Không phải là biến động thị trường. Bitcoin giảm 50%, stablecoin không nhất thiết gặp vấn đề. Nhưng nếu gặp phải tổ hợp sau đây thì cần cẩn thận: thắt chặt quy định, hạn chế kênh thanh toán, mất niềm tin của thị trường. Một khi một ngân hàng quan trọng gặp vấn đề, hoặc một khu vực pháp lý có vấn đề, hoặc quy tắc rút tiền bị thay đổi đơn phương, hoặc blockchain hỗ trợ bị loại bỏ dần — thanh khoản sẽ là thứ đầu tiên gặp vấn đề, còn giảm giá chỉ là biểu hiện bên ngoài. Nhìn vào lịch sử của stablecoin, những dự án sụp đổ phần lớn không phải vì bị thua lỗ thực sự, mà vì làn sóng rút tiền ồ ạt, không thể rút ra được tiền.

Vậy làm thế nào để đánh giá rủi ro đúng cách? Đừng nhìn vào biến động hàng ngày như 0.998, 0.995, đó không phải là tín hiệu cảnh báo. Các chỉ số thực sự cần chú ý là: quy tắc rút tiền có bị thắt chặt âm thầm không, các chuỗi và khu vực hỗ trợ có liên tục bị loại bỏ không, độ sâu thanh khoản có giảm không, dự trữ vượt mức có bị sử dụng không, các cuộc kiểm toán của bên thứ ba có duy trì lâu dài không. Giá luôn là thứ cảnh báo muộn nhất.

Cuối cùng, nói rõ: Với tư cách là công cụ giao dịch và phương tiện thanh khoản, các stablecoin này vẫn là lựa chọn mạnh nhất trên thị trường hiện nay. Nhưng nếu bạn nghĩ nó là một công cụ lưu trữ giá trị không rủi ro, thì đã dùng sai rồi. Nó là một cỗ máy tài chính hoạt động tốt, không phải là tiền gửi có kỳ hạn trong ngân hàng. Hiểu rõ điều này, bạn sẽ không bị các luận điệu cảm xúc dẫn dắt; còn nếu chưa rõ, thì đến ngày gặp vấn đề, khả năng cao bạn sẽ đứng cuối hàng.