Gần đây, Musk lại đưa ra một dự đoán táo bạo - trong vòng ba năm, AI và Bots sẽ khiến nền kinh tế Mỹ rơi vào tình trạng suy thoái nghiêm trọng. Nghe có vẻ đáng sợ? Nhưng ông ấy cho rằng đây lại là một điều tốt, có thể làm giảm bớt cuộc khủng hoảng nợ của Mỹ.

Logic của anh ấy như sau: khi tốc độ tăng trưởng sản phẩm và dịch vụ vượt qua tốc độ tăng trưởng cung tiền, thì sẽ xảy ra giảm phát. AI và Bots đang mở rộng năng suất một cách điên cuồng, trong ba năm hoặc nhanh hơn, áp lực giảm phát sẽ khiến lãi suất giảm xuống còn bằng không. Gánh nặng nợ nần? Tự nhiên sẽ nhẹ nhàng hơn.

Musk giải thích rất thẳng thắn - lạm phát hay giảm phát, bản chất chỉ là xem sản xuất và cung tiền ai chạy nhanh hơn. Sản xuất nhanh hơn máy in tiền, giá cả giảm; máy in tiền nhanh hơn sản xuất, giá cả tăng. Đơn giản và thô bạo như vậy. Vì vậy, ông khẳng định, sự bùng nổ năng suất trong kỷ nguyên AI sẽ trực tiếp đẩy lãi suất về 0, vấn đề nợ sẽ được giải quyết dễ dàng.

Nhưng tôi không mấy tin tưởng.

Đầu tiên nói về vấn đề thứ nhất: Ngành sản xuất của Mỹ đã bị suy yếu từ lâu. Hiện nay, tỷ trọng của ngành sản xuất trong nền kinh tế thấp đến mức đáng thương, dù công nghệ có tiên tiến đến đâu, việc nâng cao hiệu suất sản xuất cũng chỉ tác động hạn chế đến tổng sản lượng. AI và Bots có mạnh mẽ đến đâu, không có nhà máy và nền tảng ngành, thì làm sao có thể chuyển hóa thành sản lượng thực tế?

Câu hỏi thứ hai quan trọng hơn. Gốc rễ của cuộc khủng hoảng nợ Mỹ không nằm ở phía cung, mà ở phía cầu - cầu lâu dài không đủ, chính phủ chỉ có thể dựa vào việc vay nợ để mở rộng chi tiêu nhằm duy trì cầu. Nếu AI và Bots thực sự mang lại sự bùng nổ cung cấp, thì kết quả sẽ là gì? Sự giảm phát gia tăng, cầu càng co hẹp. Lúc này, chính phủ để hỗ trợ nền kinh tế, lại phải vay nhiều tiền hơn. Quy mô nợ ngày càng lớn, khủng hoảng chỉ sẽ bị hoãn lại, không thể biến mất.

Vì vậy, chuỗi logic của Musk nghe có vẻ hợp lý, nhưng đã bỏ qua căn bệnh cấu trúc của nền kinh tế Mỹ. Tiến bộ công nghệ có thể nâng cao hiệu quả, nhưng không thể giải quyết sự sụp đổ nhu cầu và sự trống rỗng của ngành công nghiệp. Khủng hoảng nợ không thể được giải quyết chỉ bằng cách giảm lãi suất xuống 0 - chỉ cần quy mô nợ tiếp tục phình to, sấm sét cuối cùng cũng sẽ nổ.