Sự Sụp Đổ của Lợi Suất Stablecoin

Kỷ nguyên kiếm lợi nhuận dễ dàng từ crypto đã chính thức khép lại? Chỉ một năm trước, gửi tiền vào stablecoin chẳng khác gì tìm được “mã gian lận”: lãi suất hấp dẫn tưởng như không rủi ro. Nhưng hiện tại, ảo mộng đó đã sụp đổ. Cơ hội sinh lời từ stablecoin trên toàn thị trường crypto đã biến mất, để lại các nhà cho vay DeFi và người săn lợi nhuận mắc kẹt giữa vùng đất cằn cỗi với mức lợi suất gần như bằng 0. Điều gì đã xảy ra với “con ngỗng đẻ trứng vàng” APY không rủi ro? Ai đã biến yield farming thành thị trấn ma? Hãy cùng mổ xẻ thực trạng lợi suất stablecoin – và sự thật không hề dễ chịu.

Giấc mơ lợi suất “không rủi ro” đã khép lại

Hãy nhớ lại thời hoàng kim (khoảng năm 2021), khi các giao thức treo thưởng APY hai chữ số trên USDC và DAI như phát kẹo. Các nền tảng tập trung chỉ trong chưa đầy một năm đã nâng AUM lên quy mô khổng lồ nhờ cam kết trả lợi suất 8–18% cho stablecoin. Ngay cả các giao thức DeFi “bảo thủ” cũng trả trên 10% cho tiền gửi ổn định. Như thể chúng ta đã “hack” tài chính – tiền miễn phí! Nhà đầu tư cá nhân đổ xô vào, tin rằng mình đã tìm ra khoản lợi nhuận 20% không rủi ro trên stablecoin. Kết cục thì ai cũng rõ.

Đến năm 2025: giấc mơ đó chỉ còn thoi thóp. Lợi suất stablecoin đã tụt xuống mức một chữ số thấp hoặc bằng 0, hoàn toàn bị bóp nghẹt bởi hàng loạt yếu tố. Lời hứa “lợi suất không rủi ro” đã chết, và thực ra nó chưa bao giờ tồn tại. “Con ngỗng vàng” của DeFi hóa ra chỉ là con gà không đầu.

Token lao dốc, lợi suất cũng tụt dốc

Thủ phạm đầu tiên quá rõ: thị trường gấu crypto. Giá token giảm sâu đã lấy đi nhiên liệu cho nhiều khoản lợi suất. Đợt tăng trưởng của DeFi được chống lưng bởi giá token cao; bạn nhận 8% lợi suất stablecoin vì giao thức có thể phát hành và tặng token quản trị đang tăng giá. Nhưng khi giá các token này lao dốc 80–90%, bữa tiệc cũng dừng lại. Phần thưởng khai thác thanh khoản cạn kiệt hoặc trở nên vô giá trị. (CRV của Curve từng gần 6 USD, giờ chỉ còn dưới 0,50 USD – hết thời bù đắp lợi suất LP.) Không còn thị trường bò, cũng không còn “bữa trưa miễn phí”.

Kéo theo đà giảm giá là làn sóng rút vốn. Tổng giá trị khóa (TVL) trong DeFi đã bốc hơi khỏi đỉnh. Sau khi đạt đỉnh cuối 2021, TVL lao dốc, giảm hơn 70% trong cú sập 2022–2023. Hàng tỷ USD vốn rút khỏi các giao thức, hoặc do nhà đầu tư cắt lỗ, hoặc do hiệu ứng dây chuyền buộc phải tháo chạy. Một nửa dòng vốn biến mất, lợi suất tự nhiên teo tóp: ít người vay hơn, ít phí giao dịch hơn, phần thưởng token cũng ít hẳn. Kết quả: TVL DeFi (“Total Value Lost” đúng hơn là “Total Value Locked”) chật vật phục hồi chỉ còn một phần nhỏ so với thời kỳ hoàng kim, dù có phục hồi nhẹ năm 2024. Nông trại không thể thu hoạch gì khi ruộng đồng đã hóa bụi.

Khẩu vị rủi ro? Gần như biến mất hoàn toàn

Yếu tố then chốt giết chết lợi suất chính là nỗi sợ. Khẩu vị rủi ro của cộng đồng crypto đã “nằm ngang”. Sau hàng loạt thảm họa CeFi và các vụ rug-pull trong DeFi, ngay cả những “degen” cũng lắc đầu. Nhà đầu tư cá nhân lẫn cá mập đều gần như đã từ bỏ trò săn lợi suất từng rất thịnh hành. Phần lớn dòng tiền tổ chức đã “đóng băng” với crypto kể từ các sự kiện năm 2022, còn nhà đầu tư nhỏ lẻ từng bị thiệt hại nay cũng cảnh giác hơn nhiều. Tâm lý đã thay đổi rõ rệt: ai còn dám săn 7% trên app cho vay “mờ ám” khi nó có thể biến mất sau một đêm? Câu “ngon ăn quá thì chắc chắn có vấn đề” cuối cùng cũng thấm sâu.

Ngay cả trong DeFi, người dùng cũng chỉ chọn phương án an toàn nhất. Yield farming dùng đòn bẩy – từng là trào lưu mùa hè DeFi – giờ chỉ còn là ngách nhỏ. Các aggregator và vault cũng lặng lẽ; Yearn Finance không còn là chủ đề nóng trên Crypto Twitter. Đơn giản là không ai còn muốn mạo hiểm với các chiến lược phức tạp. Sự thận trọng tập thể đã giết chết những khoản lợi suất béo bở từng trả cho rủi ro. Không có khẩu vị rủi ro = không có phần thưởng rủi ro. Còn lại chỉ là lãi suất cơ bản thấp.

Chưa kể phía giao thức: chính các nền tảng DeFi cũng trở nên thận trọng hơn. Nhiều nơi siết chặt yêu cầu tài sản thế chấp, giới hạn cho vay hoặc đóng pool không hiệu quả. Sau khi chứng kiến đối thủ sụp đổ, các giao thức không còn “liều mạng” tăng trưởng bằng mọi giá. Hệ quả là ít ưu đãi mạnh tay hơn và lãi suất cũng bảo thủ hơn, tiếp tục ép lợi suất xuống thấp.

Sự trả đũa của tài chính truyền thống: Tại sao nhận 3% ở DeFi khi T-bills trả 5%?

Nghịch lý trớ trêu là: tài chính truyền thống bắt đầu trả lợi suất tốt hơn crypto. Lãi suất của Fed tăng đã đẩy lợi suất phi rủi ro (trái phiếu chính phủ Mỹ) lên gần 5% trong 2023–2024. Đột nhiên, trái phiếu “nhàm chán” của bà ngoại lại vượt mặt nhiều pool DeFi! Sức hút của cho vay stablecoin là vì ngân hàng chỉ trả 0,1% trong khi DeFi trả 8%. Nhưng khi trái phiếu chính phủ trả 5% mà không rủi ro, lợi suất một chữ số của DeFi quá kém hấp dẫn nếu xét đến rủi ro. Ai lại đi gửi USD vào hợp đồng thông minh “chập chờn” lấy 4%, trong khi chính phủ Mỹ trả nhiều hơn?

Khoảng cách lợi suất này đã hút dòng vốn khỏi crypto. Các tổ chức lớn đổ tiền vào trái phiếu an toàn hoặc quỹ thị trường tiền tệ thay vì farm stablecoin. Ngay cả nhà phát hành stablecoin cũng không thể làm ngơ; họ bắt đầu dùng dự trữ mua trái phiếu chính phủ để hưởng lợi suất (và phần lớn giữ lại cho mình). Hệ quả: stablecoin nằm yên trong ví, không được sử dụng. Chi phí cơ hội của việc giữ stablecoin với lợi suất 0% trở nên khổng lồ, hàng chục tỷ USD lãi suất bị bỏ lỡ. USD nằm trong stablecoin “chỉ giữ tiền mặt” không sinh lời, trong khi lãi suất thực ngoài đời tăng vọt. Tóm lại, TradFi đã “ăn trọn phần” của DeFi. Lợi suất DeFi buộc phải tăng để cạnh tranh, nhưng không thể tăng nếu không có cầu mới. Tiền rút đi.

Hiện tại, Aave hay Compound có thể trả khoảng 4% APY cho USDC (kèm nhiều rủi ro), nhưng trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 1 năm cũng trả mức tương đương hoặc cao hơn. Bài toán rõ ràng: DeFi không còn cạnh tranh nổi với TradFi nếu xét đến rủi ro. Dòng tiền thông minh đã nhận ra điều đó, và cho đến khi tình hình thay đổi, vốn sẽ không quay lại.

Phát thải token: Không bền vững và đang dừng lại

Thẳng thắn mà nói: phần lớn các khoản lợi suất hấp dẫn trước đây vốn dĩ không thực. Đó là lợi suất trả bằng lạm phát token, trợ cấp từ quỹ VC hoặc Ponzinomics. Trò chơi này chỉ kéo dài được một thời gian. Đến 2022, nhiều giao thức buộc phải đối diện thực tế: không thể tiếp tục trả 20% APY trong thị trường gấu mà không “nổ tung”. Hàng loạt giao thức phải cắt giảm phần thưởng hoặc đóng chương trình vì không còn bền vững. Các chiến dịch khai thác thanh khoản bị thu hẹp; phần thưởng token bị cắt khi ngân quỹ cạn kiệt. Một số nông trại lợi suất thậm chí hết sạch token để trả – “giếng cạn”, người săn lợi suất cũng rời đi.

Cơn sốt yield farming đã chuyển sang giai đoạn “vỡ trận”. Các giao thức từng in token không ngừng nghỉ giờ đang vật lộn với hậu quả: giá token giảm mạnh, dòng vốn “đánh thuê” cũng rút sạch.

Thực chất, “chuyến tàu lợi suất” đã trật bánh. Dự án crypto không thể tiếp tục “in tiền ảo” để dụ người dùng, nếu không muốn phá giá token hoặc bị cơ quan quản lý chú ý. Và khi số lượng “nhà đầu tư mới” sẵn sàng farm rồi xả token giảm mạnh, vòng lặp lợi suất không bền vững cũng bị phá vỡ. Lợi suất còn lại chỉ là những khoản thực sự dựa trên doanh thu thật (phí giao dịch, chênh lệch lãi suất), và con số này nhỏ hơn nhiều. DeFi buộc phải trưởng thành, đồng nghĩa lợi suất cũng về thực tế.

Yield Farming: Thị trấn ma

Tất cả các yếu tố trên đã khiến yield farming trở thành “thị trấn ma”. Những nông trại sôi động và chiến lược “degen” ngày xưa giờ chỉ là dĩ vãng. Lướt Twitter crypto ngày nay, bạn còn thấy ai khoe APY 1000% hay token farm mới không? Hầu như không. Thay vào đó là các “cựu binh” chán nản và những người tháo chạy. Những cơ hội lợi suất còn sót lại hoặc rất nhỏ và rủi ro (nên dòng tiền lớn không quan tâm), hoặc thấp đến mức chán nản. Nhà đầu tư nhỏ lẻ để stablecoin “nằm im” (chấp nhận không sinh lời để an toàn) hoặc đổi ra tiền pháp định, gửi vào quỹ thị trường tiền tệ ngoài chuỗi. Cá mập thì đàm phán với tổ chức TradFi để hưởng lãi suất, hoặc giữ USD, không muốn “chơi trò” yield DeFi nữa. Kết quả: nông trại trống trơn. Mùa đông DeFi đã đến, đồng ruộng cằn cỗi.

Ngay cả khi còn lợi suất, không khí cũng hoàn toàn khác. Các giao thức DeFi giờ quảng bá tích hợp tài sản thực để cố “vắt” ra 5% chỗ này, 6% chỗ kia. Về bản chất, họ tự “bắt cầu” sang TradFi – thừa nhận rằng hoạt động on-chain không còn tạo ra lợi suất cạnh tranh. Giấc mơ về một vũ trụ lợi suất crypto tự chủ đang phai nhạt. DeFi nhận ra rằng muốn lợi suất “không rủi ro”, thì cũng chỉ làm như TradFi (mua trái phiếu chính phủ hoặc tài sản thực). Và kết quả – lợi suất cũng chỉ quanh mức trung bình. DeFi đã mất lợi thế.

Thực tế là: lợi suất stablecoin như chúng ta từng biết đã chết. APY 20% chỉ là ảo tưởng, thậm chí thời 8% cũng đã qua. Còn lại là sự tỉnh táo: muốn lợi suất cao ở crypto, bạn phải chấp nhận rủi ro lớn (nguy cơ mất trắng tương ứng) hoặc “đuổi theo bong bóng”. Lãi suất trung bình khi cho vay stablecoin trên DeFi giờ còn chẳng hơn gửi tiết kiệm ngân hàng, nếu có. So với các lựa chọn khác, lợi suất DeFi giờ là trò cười.

Crypto không còn “bữa trưa miễn phí” (nữa)

Hãy nhìn nhận thực tế: kỷ nguyên lợi suất stablecoin dễ dàng đã kết thúc. Giấc mơ lợi suất không rủi ro của DeFi không chỉ chết mà bị “ám sát” bởi trọng lực thị trường, nỗi sợ nhà đầu tư, cạnh tranh từ TradFi, thanh khoản biến mất, tokenomics không bền vững, siết chặt quản lý và thực tế phũ phàng. Crypto từng có thời kỳ “miền Tây hoang dã” với lợi suất khủng, và kết thúc trong nước mắt. Giờ, những người sống sót chỉ còn biết chấp nhận lợi suất 4% và coi đó là thành công.

Đây có phải hồi kết cho DeFi? Không nhất thiết. Đổi mới vẫn có thể mở ra cơ hội mới. Nhưng thái độ đã thay đổi căn bản. Lợi suất trong crypto sẽ phải được tạo ra từ giá trị thực và rủi ro thực, không còn “tiền ảo sinh ra từ không khí”. Thời “9% trên stablecoin chỉ vì giá tăng” đã qua. DeFi không còn là lựa chọn hiển nhiên so với ngân hàng; thực tế, còn kém hơn ở nhiều mặt.

Câu hỏi lớn: yield farming có thể hồi sinh, hay chỉ là “chiêu trò” ngắn hạn của thời kỳ lãi suất bằng 0? Hiện tại, triển vọng khá u ám. Có thể nếu lãi suất toàn cầu giảm mạnh, DeFi lại nổi lên với lợi suất nhỉnh hơn, nhưng niềm tin đã bị tổn thương nặng nề. Một khi sự hoài nghi đã xuất hiện, rất khó để xóa bỏ.

Trước mắt, cộng đồng crypto phải đối diện sự thật: không còn 10% không rủi ro chờ bạn trong DeFi. Muốn lợi suất cao, bạn phải chấp nhận rủi ro vốn vào các dự án biến động hoặc mô hình phức tạp – điều stablecoin vốn được tạo ra để tránh. Ý nghĩa của lợi suất stablecoin là nơi trú ẩn an toàn có lãi. Ảo tưởng đó đã sụp đổ. Thị trường tỉnh giấc và nhận ra “gửi tiết kiệm stablecoin” thực chất chỉ là chơi với lửa.

Suy cho cùng, có lẽ đây là cú sốc cần thiết. Loại bỏ các khoản lợi suất ảo và cam kết phi thực tế có thể mở đường cho những cơ hội thực sự, hợp lý hơn. Nhưng đó là kỳ vọng dài hạn. Hiện tại, stablecoin vẫn giữ được tính ổn định, nhưng không còn hứa hẹn lợi suất. Thị trường yield farming crypto đang suy giảm, nhiều “nông dân” đã treo găng. DeFi – vùng đất của các khoản lãi hai chữ số – giờ vật lộn để trả được mức lợi suất ngang trái phiếu chính phủ, mà rủi ro thì cao hơn nhiều. Đám đông đã nhận ra điều đó, và họ rút tiền, rút chân khỏi cuộc chơi.

Ở góc độ phản biện, thật khó không đặt câu hỏi: một phong trào tài chính cách mạng để làm gì, nếu còn thua cả danh mục trái phiếu của bà ngoại bạn? DeFi cần trả lời câu hỏi đó, và cho đến khi làm được, mùa đông stablecoin yield sẽ còn kéo dài. Hết hype, hết lợi suất, có lẽ cả khách du lịch cũng đã rời đi. Còn lại là một ngành buộc phải đối diện giới hạn của chính mình.

Hiện tại, xin tiễn biệt câu chuyện “lợi suất không rủi ro”. Đã từng rất vui, nhưng giờ phải trở về thực tại: lợi suất stablecoin gần như bằng 0, và thế giới crypto sẽ phải làm quen với cuộc sống sau bữa tiệc. Hãy chuẩn bị tinh thần, và đừng tin vào những lời hứa lợi suất dễ dàng mới. Ở thị trường này, không có bữa trưa miễn phí. Càng chấp nhận sớm, chúng ta càng sớm có thể xây dựng lại niềm tin và biết đâu, một ngày nào đó, tìm được lợi suất xứng đáng với rủi ro bỏ ra.

Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm:

1. Bài viết này được đăng lại từ [justinalick]. Mọi bản quyền thuộc về tác giả gốc [justinalick]. Nếu có ý kiến về việc đăng lại, vui lòng liên hệ đội ngũ Gate Learn để được hỗ trợ xử lý.
2. Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Quan điểm và nhận định trong bài viết chỉ là ý kiến cá nhân của tác giả, không cấu thành bất kỳ lời khuyên đầu tư nào.
3. Bản dịch bài viết sang các ngôn ngữ khác do đội ngũ Gate Learn thực hiện. Trừ khi được đề cập, nghiêm cấm sao chép, phân phối hoặc đạo văn các bản dịch này.