Ai là người phát minh ra thực tế ảo? Hé lộ khởi nguồn của VR

Thực tế ảo (VR) đã nhanh chóng trở thành một lực lượng chủ đạo trong lĩnh vực công nghệ hiện đại. Khái niệm đột phá này đã thay đổi căn bản các ngành như giải trí, y tế, giáo dục và nhiều lĩnh vực khác. Nhưng bạn đã từng tự hỏi ai là người thực sự tạo ra VR và quá trình phát triển của nó bắt đầu ra sao chưa? Bài viết này sẽ đi sâu vào lịch sử phát triển của thực tế ảo, tôn vinh những nhà tiên phong đã mở lối cho công nghệ mang tính cách mạng này.

Nguồn gốc thực tế ảo: Khởi sinh một ý tưởng

Câu chuyện về VR không hình thành chỉ trong một ngày mà là hành trình của các ý tưởng táo bạo, phát minh sáng tạo và những con người tiên phong. Vậy cột mốc đầu tiên nằm ở đâu? Dù VR là khái niệm còn mới, khát vọng kiến tạo trải nghiệm nhập vai của nhân loại đã xuất hiện từ thời xa xưa.

Người Hy Lạp cổ đại sáng tạo những sân khấu hoành tráng để đưa khán giả vào thế giới kịch nghệ. Đến thế kỷ XIX, tranh toàn cảnh đã giúp người xem như được du hành đến những miền đất xa lạ. Tuy vậy, chỉ từ giữa thế kỷ XX, công nghệ mới thực sự biến giấc mơ về môi trường nhập vai thành hiện thực. Và đây cũng là thời điểm Morton Heilig—một nhân vật quan trọng trong lịch sử VR—xuất hiện.

Morton Heilig: Cha đẻ của thực tế ảo?

Morton Heilig, được mệnh danh là Cha đẻ của thực tế ảo, đã đi trước thời đại hàng thập kỷ. Vào thập niên 1950, Heilig—một nhà quay phim tài năng—đã ấp ủ ý tưởng về trải nghiệm tương tác với toàn bộ giác quan con người. Năm 1962, ông cho ra đời Sensorama, thiết bị mô phỏng cảm giác đa chiều cho người dùng.

Sensorama tích hợp màn hình lập thể, quạt gió, bộ phát mùi hương, âm thanh nổi và ghế rung. Dù thiếu nguồn lực tài chính khiến dự án không được thương mại hóa, sáng kiến của Heilig đã chứng minh khả năng hiện thực hóa ý tưởng và thúc đẩy phát triển VR sau này. Công trình của ông đặt nền móng cho các nguyên lý trải nghiệm đa giác quan trong VR hiện đại, phần nào giải đáp câu hỏi về nguồn gốc thực tế ảo.

Ivan Sutherland: Nâng tầm giấc mơ

Tiếp bước đổi mới của Heilig, Ivan Sutherland nổi lên như một nhân vật trọng yếu trong quá trình hoàn thiện VR. Ông được biết đến là Cha đẻ của Đồ họa Máy tính, và đã đóng góp bước ngoặt với khái niệm "Ultimate Display".

Sutherland đã hình dung về thế giới ảo qua thiết bị đeo đầu (HMD), hiện thực hóa vào năm 1968 với sự ra mắt HMD VR đầu tiên mang tên "The Sword of Damocles". Cái tên này lấy cảm hứng từ truyền thuyết Hy Lạp, và thiết bị còn rất thô sơ so với các hệ thống hiện đại ngày nay. Tuy nhiên, thành tựu của Sutherland đã xác lập những nền tảng cốt lõi cho ngành VR, biến ý tưởng lý thuyết thành nguyên mẫu thực tế, mở ra hướng đi mới cho các nhà nghiên cứu và phát triển.

Từ giấc mơ đến hiện thực: Kỷ nguyên hiện đại của VR

Bước vào thế kỷ XXI, công nghệ VR phát triển vượt bậc. Những thiết bị VR hiện đại, phổ biến rộng rãi ngày nay là thành quả của vô số nhà sáng tạo. Các tập đoàn công nghệ, lấy cảm hứng từ các nguyên mẫu thử nghiệm từ khoảng năm 2010, đã dẫn dắt quá trình biến VR từ ý tưởng mới lạ thành sản phẩm thương mại đại trà.

Thời gian gần đây, các công ty công nghệ lớn đã đầu tư mạnh vào nền tảng VR, khẳng định tiềm năng to lớn của công nghệ này. Việc đầu tư chiến lược cũng thể hiện sự công nhận của các doanh nghiệp hàng đầu đối với tầm quan trọng của VR. Từ đó, ngành phát triển mạnh mẽ, với nhiều doanh nghiệp xây dựng nền tảng và ứng dụng riêng cho lĩnh vực game, đào tạo chuyên nghiệp, mô phỏng y tế và các ngành khác.

Kết luận

Câu hỏi ai phát minh ra thực tế ảo không có câu trả lời duy nhất. VR là kết quả của quá trình hợp tác, đổi mới và kiên trì theo đuổi ước mơ của nhiều cá nhân, tổ chức trong nhiều thập kỷ. Từ Sensorama của Morton Heilig đến Sword of Damocles của Ivan Sutherland, rồi đến các thiết bị VR tiên tiến ngày nay, hành trình của thực tế ảo chính là minh chứng cho tiềm năng vô hạn của trí tuệ con người. Khi kỷ nguyên số tiếp tục phát triển, VR sẽ ngày càng đổi mới, mang đến trải nghiệm nhập vai và chuyển đổi ngày càng vượt trội.